Μικροσκοπική παρατήρηση βακτηρίων σε καλλιέργεια ή σε μόνιμο παρασκεύασμα

Μικροσκοπική παρατήρηση βακτηρίων σε καλλιέργεια ή σε μόνιμο παρασκεύασμα στη Βιολογία Γ' ΓΕΛ Γενικής Παιδείας

ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ ΤΗΣ ΓΑΛΑΚΤΙΚΗΣ ΖΥΜΩΣΗΣ

Μιχαήλ Ανδριώτης Βιολόγος - Δημήτριος Οικονομίδης Φυσιογνώστης ΕΚΦΕ Μαγνησίας

 

Λίγα λόγια:Τα βακτήρια είναι μονοκύτταροι προκαρυωτικοί μικροοργανισμοί. Δεν έχουν οργανωμένο πυρήνα. Έχουν σχήμα ραβδοειδές (βάκιλοι), σφαιρικό (κόκκοι) ή ελικοειδές (σπειρύλλια). Έχουν κυτταρική μεμβράνη, όπως και τα ευκαρυωτικά κύτταρα. Επιπλέον γύρο από την κυτταρική τους μεμβράνη έχουν κυτταρικό τοίχωμα πολύπλοκης χημικής δομής και διαφορετικό από το κυτταρικό τοίχωμα των φυτικών κυττάρων. Μερικά βακτήρια κάτω από δυσμενείς συνθήκες εμφανίζουν ενδοσπόρια. Τα ενδοσπόρια είναι αφυδατωμένα κύτταρα με ανθεκτικά τοιχώματα και περιορισμένη μεταβολική δραστηριότητα. Όταν οι συνθήκες του περιβάλλοντος γίνουν ευνοϊκές, τα ενδοσπόρια βλαστάνουν σε νέα βακτήρια. Τα βακτήρια συνήθως αναπαράγονται με διχοτόμηση.

Λίγα λόγια για την παρούσα τεχνική της μικροσκόπησης των βακτηρίων Τα βακτήρια του γένους Lactobacillus προτείνονται για τη μικροσκοπική παρατήρηση, επειδή είναι μη παθογόνα βακτήρια, έχουν σχετικά μεγάλο μέγεθος, μπορούν να απομονωθούν από μικρή ποσότητα παραδοσιακής γιαούρτης, και ως μη παθογόνα βακτήρια δεν απαιτούν τη διαδικασία αποστείρωσης και λοιπών μέτρων προστασίας που παίρνονται για την μελέτη των παθογόνων μικροοργανισμών.

Για τη μικροσκοπική παρατήρηση των βακτηρίων αυτών μπορεί να εφαρμοστεί μία τροποποιημένη τεχνική της χρώσης κατά Gram προσαρμοσμένη στα όργανα και υλικά που διαθέτει το Σχολικό εργαστήριο.

 

Όργανα και υλικά

1.Λεκανίδιο χρώσης 8.Παραδοσιακή γιαούρτη

2.Υδροβολέας με νερό απεσταγμένο 9. Κυανούν του μεθυλενίου

3.Διηθητικό χαρτί 10.Δοκιμαστικοί σωλήνες

4.Κρικοφόρος στυλεός ή γυάλινη ράβδος 11.Στήριγμα δοκ. σωλήνων

5.Αντικειμενοφόροι πλάκες 12.Λύχνος Bunsen

6.Μανταλάκι 13.Ξυλόλη

7.Μικροσκόπιο με καταδυτικό φακό 14.Καταδυτικό λάδι

 

Α. Καλλιέργεια των βακτηρίων

  • Αφού βγάλουμε την κρούστα από τη γιαούρτη, μεταφέρουμε μικρή ποσότητα γιαούρτης σε δοκιμαστικό σωλήνα . (Η ποσότητα της γιαούρτης προτείνεται να καταλαμβάνει το 1/10 περίπου του όγκου του δοκιμαστικού σωλήνα).
  • Στη συνέχεια προσθέτουμε στο δοκιμαστικό σωλήνα περίπου διπλάσια ή τριπλάσια ποσότητα απιονισμένου νερού ,πωματίζουμε και αναδεύουμε.
  • Αφήνουμε το καλλιέργημα περίπου 30-45 min στη θερμοκρασία του δωματίου ή στο υδατόλουτρο του εργαστηρίου στους 25-300C.
  • Παρατηρούμε στο δοκιμαστικό σωλήνα δύο υγρές φάσεις, από τις οποίες την υπερκείμενη (που είναι διαυγής) χρησιμοποιούμε για τα επόμενα στάδια του πειράματός μας.

 

Β. Επίστρωση και μονιμοποίηση του μικροσκοπικού παρασκευάσματος

Με μία γυάλινη ράβδο ή με κρικοφόρο στυλεό :

  • Μεταφέρουμε μία σταγόνα από το εναιώρημα των βακτηρίων(δηλαδή το υπερκείμενο διαυγές υγρό) του δοκιμαστικού σωλήνα επάνω σε μία καθαρή αντικειμενοφόρο πλάκα.
  • Κάνουμε επίστρωση της σταγόνας στην αντικειμενοφόρο πλάκα διαγράφοντας αρχικά μικρές κυκλικές κινήσεις στο κέντρο της σταγόνας, οι οποίες θα γίνονται όλο και μεγαλύτερες μέχρι να απλωθεί η σταγόνα στο μεγαλύτερο μέρος της πλάκας.
  • Αφήνουμε το παρασκεύασμα να στεγνώσει κοντά σε αναμμένο λύχνο. Bunsen.
  • Ακολουθεί η μονιμοποίηση του παρασκευάσματος που πετυχαίνεται αν περάσουμε την αντικειμενοφόρο πλάκα 4-5 φορές πάνω από τη φλόγα. (Κατά τη μονιμοποίηση κρατάμε την αντικειμενοφορο πλάκα με ένα μανταλάκι για να μην καούμε).

 

Γ.Τεχνική της χρώσης

  • Σε λεκανίδιο χρώσης καλύπτουμε με κυανούν του μεθυλενίου ολόκληρη την επιφάνεια του μονιμοποιημένου παρασκευάσματος. Αφήνουμε τη χρωστική αυτή για 2min περίπου.
  • Με τη βοήθεια του υδροβολέα ξεπλένουμε με απιονισμένο νερό το παρασκεύασμα και στη συνέχεια το αφήνουμε να στεγνώσει.

 

Δ. Μικροσκόπηση βακτηρίων

 

  • Για τη μικροσκόπηση επιλέγουμε στο μικροσκόπιο τον καταδυτικό φακό.
  • Ανεβάζουμε το συγκεντρωτικό φακό στο ψηλότερο σημείο.
  • Ανάβουμε το φωτιστικό του μικροσκοπίου.
  • Στάζουμε μία μικρή σταγόνα καταδυτικού λαδιού στο παρασκεύασμα
  • Με τη χρήση του αδρού κοχλία πλησιάζουμε τον καταδυτικό φακό πολύ κοντά στην περιοχή του παρασκευάσματος που έχει τη σταγόνα με το καταδυτικό λάδι.
  • Πλησιάζουμε το μάτι μας στον προσοφθάλμιο φακό και με τον μικρομετρικό κοχλία βυθίζουμε σιγά σιγά τον καταδυτικό φακό μέσα στο καταδυτικό λάδι μέχρι να φανεί καθαρά το οπτικό πεδίο.
  • Μετά την παρατήρηση και μελέτη του παρασκευάσματος απομακρύνουμε τον καταδυτικό φακό από το παρασκεύασμα με τη βοήθεια του αδρού κοχλία.
  • Καθαρίζουμε με ξυλόλη ή οινόπνευμα τον καταδυτικό φακό. Μία ή δύο σταγόνες ξυλόλης ή οινόπνευματος εμποτίζουμε σε ειδικό χαρτί καθαρισμού φακών που πωλείται σε καταστήματα φωτογραφικών ειδών.
  • Αφαιρούμε το παρασκεύασμα από την τράπεζα του μικροσκοπίου
  • Φέρουμε πάνω από την τράπεζα τον αντικειμενικό φακό με την μικρότερη μεγέθυνση.
  • Σβήνουμε τη λάμπα του μικροσκοπίου.
  • Τοποθετούμε το κάλυμμα στο μικροσκόπιο
  • Φυλάσσουμε στη συλλογή μας το παρασκεύασμά μας

 

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

( ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ ΤΗΣ ΓΑΛΑΚΤΙΚΗΣ ΖΥΜΩΣΗΣ )

ΤΜΗΜΑ ................

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ...............................................................................

1. Να σχεδιάσετε τα βακτήρια που παρατηρείτε στο παρασκεύασμά σας και να αναζητήσετε βακτήρια που βρίσκονται στη φάση της διαίρεσής τους.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2. Να υπολογίσετε την μεγέθυνση με την οποία παρατηρήσατε το παρασκεύασμά σας

????????????????????????????????????????????????????????????

3. Να περιγράψετε τα μορφολογικά χαρακτηριστικά των βακτηρίων που παρατηρήσατε και να προσδιορίσετε την κατηγορία (τάξη) στην οποία ανήκουν οι μικροοργανισμοί που παρατηρήσατε ?????????????????????????????????????????????????????????????

???????????????????????????????????????????????????????????

4. Να συμπληρωθούν τα κενά στις πιο κάτω προτάσεις:

Τα βακτήρια είναι (ευκαρυωτικοί /προκαρυωτικοί) ???????? μικροοργανισμοί. Έχουν σχήμα (σφαιρικό/ ραβδόμορφο / σπειροειδές / ωοειδές/ πολυγωνικό??????????????????????

Είναι κύτταρα(εμπύρηνα /απύρηνα) ?????..Για το λόγο αυτό κατατάσσουμε τα βακτήρια στους ευκαρυωτικούς/ προκαρυωτικούς ???????? μικροοργανισμούς. Γύρο από την κυττάρική μεμβράνη τα βακτήρια έχουν (πλασματική μεμβράνη/ κυτταρικό τοίχωμα) ????. ?????..?????????? Είναι (μονοκύτταροι / πολυκύτταροι) ??? ??????.μικροοργανισμοί. Έχουν (μεγαλύτερο / μικρότερο) ??.. ??????? μέγεθος από τα πρωτόζωα. Το ενδοσπόριο είναι ένα αφυδατωμένο κύτταρο που ενυπάρχει σε (μερικά/ όλα) ???? τα βακτήρια. Αναπαράγονται με (διχοτόμηση /εκβλάστηση /μίτωση) ???

????????????????????????????????????????????????????????????????

 


Ε.Κ.Φ.Ε. Καρδίτσας Σερ. Μπίτσιος τηλ. 2441 079 170 - 1 fax: 2441 079 172 e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. website: http://ekfe.kar.sch.gr

Το υλικό της σελίδας σε αρχεία για αποθήκευση: 1. Οδηγός ΕΚΦΕ (doc)